hoef-blootsvoets

Fotograaf: Wendy Van de Velde

Paarden krijgen al ijzers zolang men zich kan herinneren. Recentelijk hoorde ik dat dit in vroeger tijden vooral gedaan werd om te zorgen dat paarden die letterlijk ‘op hun laatste voeten’ liepen, het nog iets langer zouden volhouden op het slagveld. Gelukkig hoeven we onze paarden niet langer daarvoor te gebruiken. Opvallend is dat veel van ons wél nog steeds ijzers onder onze paarden slaan.

Het effect van ijzers op het paardenlijf

Mijn mening is dat het niet meer nodig is om heden ten dage ijzers onder een paard te slaan. Sterker nog, het op ijzers zetten van een paard kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Zo wordt er wel gezegd dat een paard vijf harten heeft: één in zijn borstkas en vier andere die de grond raken bij iedere pas. Hoeven zijn complexe mechanismen die kunnen helpen bloed en lymfevocht rond te pompen in het lijf van het paard. Om dit te kunnen doen, moet de hoef de grond rechtstreeks kunnen raken. Op die manier wordt het natuurlijke mechanisme in werking gesteld.

Door een paard op ijzers te zetten, belet een laag ijzer de werking van het hoefmechanisme. De reden daarvoor is dat het ijzer de positie van de hoef fixeert en door het gebruikte materiaal demping teniet doet. Zo wordt het onmogelijk voor de hoef om zich uit te zetten wanneer het grond raakt – sterker nog, omdat ijzer de dempende werking van de hoef teniet doet, kan zelfs artritis of artrose het gevolg worden van ijzergebruik.

Wanneer het hoefmechanisme op een dergelijke manier wordt uitgeschakeld hebben we een paard dat, afhankelijk van op hoeveel ijzers hij staat, nog slechts één of drie ‘harten’ heeft. Dat zijn er aanzienlijk minder dan vijf, toch? De bloedstroom en lymfestroom van dat paard zal minder vlot verlopen, waardoor de hoeveelheid zuurstof die aanwezig is in het lichaam minder is dan bij optimaal gebruik van het natuurlijk mechanisme. Daarnaast kan het lichaam minder goed afvalstoffen via het lymfesysteem uitscheiden als de pomp van de hoef terug het been in minder goed werkt. Dit limiteert het atletisch potentieel van het paard, maar ook zijn algehele gezondheid.

Veelgebruikte redenen voor ijzers teniet gedaan

Veel dierenartsen en hoefsmeden, waarschijnlijk als resultaat van hun opleiding, zullen je iets anders vertellen. Zij zullen zeggen dat alleen een zeer gezonde hoef bloot door het leven kan zijn. Zullen we dat eens omdraaien?

Hoe kan een hoef gezonder worden door er een laag ijzer onder te slaan met ijzeren of koperen nagels recht door de zool en hoefwand?

De nagels zelf maken de wand en zool kapot, en geven ruimte aan vuil om de hoef binnen te dringen. Houd daarbij in je hoofd dat het loskomen van de hoefwand de ergste nachtmerrie van veel eigenaren is, en dat door het op ijzers zetten van een paard dit constant in de hand gewerkt wordt.

‘Ja, maar mijn paard landt op zijn tenen en maakt daarmee zijn hoefwand kapot, dus hij heeft echt ijzers nodig!’

Echt waar? Of sta je niet open voor een meer natuurlijke aanpak: het afronden van de randen van de hoefwand, waar zij de zool raken, zodat wat bekend staat als een mustangrol gecreëerd wordt?

Wilde paarden krijgen geen ijzers, en zij zien flink wat ruiger terrein dan onze gedomesticeerde paarden. Hun voeten zijn hard en zijn dat geworden door het terrein waarop zij rondlopen. Hoeven zullen zich aanpassen aan wat er van ze verwacht wordt. Zolen zullen hard worden als het terrein daarom vraagt. Wilde paarden hebben door natuurlijke slijtage en natuurlijk beengebruik op divers terrein een mustangrol. We mogen nooit onderschatten wat het lichaam zelf kan creëren, hoe het lichaam zelf de optimale oplossing voor een situatie kan ontwikkelen.

‘Ja, maar een wild paard is geen gedomesticeerd paard!’ Daar heb je helemaal gelijk in!

En om die reden zouden we een situatie moeten creëren die zo dicht bij de natuurlijke situatie staat als mogelijk. Vrije beweging gedurende tenminste acht uur per dag, maar bij voorkeur vierentwintig uur per dag. In het ideale geval hebben we de beschikking over diverse ondergronden.

Het zachte, rijke gras waarop onze paarden grotendeels rondlopen, zal nauwelijks bijdragen aan natuurlijke hoefslijtage en zal de hoeven ook niet hard maken. Natuurlijk kunnen we niet allemaal zelf regelen op welke ondergronden onze paarden lopen wanneer zij vrij bewegen. Het is dus belangrijk om regelmatig op harde ondergrond te wandelen of te rijden. Op die manier geven we de hoef de kans harder te worden. Dit is geen hogere wiskunde – onze eigen handen doen precies hetzelfde als we fysiek werk doen: we krijgen eelt.

En dan nog dit…

Als bovenstaande onvoldoende reden is om het ‘blote voeten pad’ te kiezen, misschien is een simpel rekensommetje dat dan wel: hoeveel geld zal je besparen als je slechts regelmatig de hoeven van je paard hoeft te laten bekappen door een geschikte smid die weet hoe hij een mustangrol moet vijlen? Dat scheelt vast flink ten opzichte van het opnieuw op ijzers zetten om de zes tot tien weken. Dat op zichzelf is al reden om het eens te proberen, toch?

Wens jij nog meer inspiratie en tips te ontvangen?

Abonneer je gratis op Paardentaal Magazine